नमस्कार मित्रांनो आज या लेखामध्ये आपण Land Document: जमीन खरेदी-विक्री करताना ‘या’ गोष्टींची घ्या काळजी नाहीतर फसवणूक झालीच समजा या विषयी जाणून घेणार आहोत
Land Document:- जमिनीच्या खरेदी विक्रीचा व्यवहार हा मुद्दा खूपच संवेदनशील असा असतो. जमिनींचे भाव हे गगनाला पोहोचले असल्यामुळे अशा पद्धतीचे व्यवहार खूप सांभाळून आणि काळजीपूर्वक करणे गरजेचे आहे.
Land Document : जमीन खरेदी -विक्री करताना या गोष्टींची काळजी घ्या 2024
यामध्ये अगदी छोट्या छोट्या चुका देखील खूप मनस्ताप देऊ शकतात व लाखो ते कोटी रुपयांचे नुकसान करू शकतात.
यामध्ये खूपच छोट्या छोट्या कायदेशीर बाबी निर्माण होऊ शकतात. त्यामुळे असे व्यवहार करताना खूप काळजी घेणे गरजेचे असते. यामध्ये बऱ्याचदा जमिनीची खोटी कागदपत्रे किंवा एकच जमीन एकापेक्षा जास्त व्यक्तींना विक्री करणे अशा पद्धतीचे अनेक फसवणुकीचे प्रकार घडतात. त्यामुळे जमीन किंवा इतर मालमत्ता खरेदी करण्यापूर्वी कागदपत्रांपासून ते इतर कायदेशीर बाबी समजून घेऊन व्यवहार करणे गरजेचे असते. त्यामुळे जमिनीचा व्यवहार करताना कोणती काळजी घ्यावी याबद्दलची माहिती घेणार आहोत.
सगळ्यात अगोदर ही 7 कागदपत्रे ठरवतात तुमची जमिनीची मालकी :
जमिनीच्या खरेदी विक्री व्यवहार झाल्यानंतर संबंधित जमीन ही तुमच्या मालकीची आहे हे कायदेशीर रित्या सिद्ध करणारे काही कागदपत्राच्या स्वरूपातील पुरावे तुम्ही सांभाळून ठेवणे गरजेचे असते. त्यामध्ये साधारणपणे संबंधित व्यवहाराचे किंवा जमिनीचे खरेदीखत, त्या जमिनीचा सातबारा, खाते उतारा,
जमीन मोजणीचा नकाशा तसेच संबंधित जमीन महसुलाच्या पावत्या, या जमिनी संबंधीचे पूर्वीचे खटले व प्रॉपर्टी कार्ड इत्यादी बाबत सर्व कागदपत्रे सांभाळून ठेवणे गरजेचे आहे. साधारणपणे तुम्ही एखादी मालमत्ता खरेदी कराल तेव्हा काही कागदपत्रांची तपासणी करणे गरजेचे असते व ती कागदपत्रे म्हणजे….
1- ज्या मालमत्तेचा व्यवहार होणार आहे ती मालमत्ता वडिलोपार्जित आहे किंवा स्व अधिग्रहित आहे हे तपासण्याकरिता तुम्हाला संबंधित जमिनीच्या मालकाच्या कागदपत्र तपासणी गरजेचे आहे. समजा ती जमीन वडिलोपार्जित असेल तर तुम्ही ज्यांच्याकडून ती जमीन किंवा मालमत्ता खरेदी करणार आहात त्यांचे सर्व कायदेशीर वारस कोण कोण आहेत? याची तपासणी करणे गरजेचे आहे. नाहीतर यामध्ये भविष्यकाळात एखादा वारस व्यवहाराला कायदेशीरदृष्ट्या विरोध करू शकतो.
2- स्व अधिग्रहित मालमत्ता असेल तर जो काही जमीन विक्री करणारे व्यक्ती आहेत त्याचे जे काही कायदेशीर वारस आहेत त्यांना दस्तऐवजाची साक्ष देण्यास सांगावे म्हणजेच प्रतिज्ञापत्र किंवा कायदेशीर दृष्ट्या नोटरी सारखे कागदपत्र करून घेणे उत्तम असते.
3- यासोबतच पट्टा किंवा चित्ता यासारख्या महसूल नोंदीची पडताळणी करून घेणे गरजेचे आहे. संबंधित जमिनीच्या विक्रेत्याच्या नावाचे रजिस्ट्रेशन किंवा मालमत्ता कर पावत्या पाहून घेणे महत्त्वाचे ठरते.
4- तसेच संबंधित जमिनीची तहसील कार्यालय किंवा महसूल विभागाकडून पडताळणी करून घेणे गरजेचे आहे. सगळ्यात महत्त्वाची बाब म्हणजे जुन्या आणि नवीन सर्वे नंबरचा परस्पर संबंधासह मालमत्ता ताब्यात घेण्याच्या प्रक्रियेत ती आहे की नाही हे तपासून घेणे गरजेचे आहे.
5- तसेच तीस वर्षाकरिता भार प्रमाणपत्रासाठी अर्ज करून घ्यावा आणि भार प्रमाणपत्र यामध्ये मृत्युपत्र, गहाण, तारण आणि कायदेशीर संलग्न धारणाधिकार, शुल्क तसेच सरकारच्या माध्यमातून संपादन यासारखे कोणतेही इतर अधिकार किंवा बोजा आहे किंवा नाही हे एफेटिव्हेट म्हणजे सत्यापित करून घेणे गरजेचे आहे..
6- तसेच संबंधित जमिनीचे जे काही क्षेत्र आहे त्याचा नकाशा म्हणजेच फिल्ड मॅप स्केचची पडताळणी करून घ्यावी. अशा पद्धतीची पडताळणी ही सर्वेक्षकाच्या मार्गदर्शनाखाली करावी व संबंधित जमीन किंवा मालमत्तेच्या जज्या काही सीमा आहेत त्यांचे मोजमाप करून घ्यावी. त्यानंतर मोजमाप झाल्यावर संबंधित जमिनीच्या कागदपत्रांवर जे काही मोजमाप आहे ते आणि तुम्ही केलेली मोजमाप यामध्ये काही फरक तर नाही ना हे तपासून घ्यावे.
7- संबंधित मालमत्ता ही निवासी भूखंडाच्या स्वरूपामध्ये जर असेल तर तिचा लेआउट आहे की नाही हे देखील तपासून घ्यावे आणि जर लेआउट असेल तर मंजूर आहे की नाही हे देखील तपासावे. तसेच लेआउट तयार करण्यासाठी ज्या काही नियम व अटी म्हणजेच मानदंड असतात ते पूर्ण केले आहेत की नाही हे देखील तपासा. कारण बऱ्याचदा अशा जागा या सार्वजनिक हेतूसाठी आरक्षित देखील केलेल्या असू शकतात.
8- गिफ्ट डिड अमलात आणली गेली आहे की नाही आणि लेआउट मध्ये वाटप केलेली सामायिक क्षेत्र संबंधित पंचायत/ नगरपालिका इत्यादी कडे सुपूर्द केली आहे किंवा नाही हे स्थानिक प्रशासनाकडे तपासून घ्यावे.
कुठलीही मालमत्ता खरेदी करताना खालील गोष्टींची काळजी घ्या :
1- मालमत्ता किंवा जमीन मालकाशी म्हणजे जे कायदेशीर दृष्ट्या व कागदपत्रानुसार मालमत्तेचे मालक आहेत त्यांची समक्ष भेट घेणे गरजेचे आहे.
2- यामध्ये महत्त्वाचे म्हणजे जर तुम्ही संबंधित जमीन किंवा प्रॉपर्टी खरेदी करताना बँकेकडून कर्ज घेत असाल तर तुम्हाला खूप काही सोपे होते. कारण बँक संबंधित मालमत्तेवर कर्ज देत असताना त्याची कायदेशीर आणि तांत्रिक प्रक्रिया तपासूनच कर्ज देते.
3- तसेच व्यवहार करताना त्या क्षेत्रातील प्रसिद्ध असे प्रॉपर्टी ॲडव्हायझर म्हणजेच मालमत्ता सल्लागारांचा सल्ला घेणे गरजेचे असते किंवा अशा व्यवहारांमध्ये त्यांचा समावेश करून घेणे कधीही चांगले. कधीही मालकाकडून थेट व्यवहार करू नये.
4- संबंधित जमीन किंवा मालमत्ता यांचे संपूर्ण कागदपत्रे तपासून घ्यावीत सगळ्यात महत्त्वाचे म्हणजे जर तुम्हाला त्या मालमत्तेची कायदेशीर स्थिती काय आहे? हे तपासायचे असेल तर तुम्ही एखाद्या वकिलाची मदत घेतली तर खूपच उत्तम ठरते.
5- तुम्हाला जर संबंधित जमिनीच्या मालकी कोणाची आहे हे जर पाहायचे असेल तर तुम्ही विज बिल किंवा मालमत्ता कर यासारख्या कागदपत्रांचा आधार घेऊन मालकाचे नाव तपासू शकतात.
6- व्यवहार करताना जे काही तुम्ही पैसे म्हणजे देयक द्याल ते चेकच्या माध्यमातून आणि संबंधित मालमत्तेच्या कायदेशीर मालकाच्या नावाने करावीत. मालमत्तेचे मालक जर एकापेक्षा जास्त असतील तर मालमत्तेच्या कागदपत्रांमध्ये सर्व मालकांच्या नावाने समान धनादेश म्हणजेच चेक भरावा.
7- संबंधित मालकाकडून पैसे भरण्याची पावती घ्यावी.
8- खास करून अशा व्यवहारांमध्ये शाब्दिक वचन किंवा तोंडी काही व्यवहार करण्याऐवजी सर्व काही लेखी स्वरूपामध्ये असणे खूप गरजेचे आहे.
हे पण वाचा :
what is hydroponics farming : हायड्रोपोनिक्स म्हणजे काय ?
What is organic farming सेंद्रिय शेती म्हणजे काय 2024
अशा पद्धतीने तुम्ही जर या बाबींची काळजी घेतली तर जमीन खरेदी विक्री व्यवहारातील फसवणूक तुम्ही टाळू शकतात.
तर मित्रांनो आज या लेखामध्ये आपण Land Document: जमीन खरेदी-विक्रीचा करताना ‘ कोणत्या गोष्टींची घ्या काळजी घ्यावी जेणेकरून फसवणूक होणार नाही या विषयी जाणून घेतले